Martwisz się o przyjaciela lub członka rodziny, którego coraz częściej widujesz pod wyraźnym wpływem alkoholu? A może dzielisz życie z osobą uzależnioną i chcesz przekonać ją do podjęcia leczenia? Przeprowadzenie rozmowy z uzależnionym od alkoholu jest trudne dla obu stron. Przeczytaj ten tekst i dowiedz się, jak się do tego przygotować i jakich argumentów użyć, by skutkiem rozmowy było uczestnictwo alkoholika w terapii uzależnień.
Jak przygotować się do rozmowy z osobą uzależnioną?
By rozmowa o problemie alkoholowym przyniosła efekty, należy się do niej skrupulatnie przygotować. Zacznij od zgłębienia swojej wiedzy na temat wpływu alkoholu oraz innych środków odurzających na psychikę i zdrowie osoby uzależnionej. Poszukaj możliwości leczenia odwykowego oraz innych dostępnych metod terapii alkoholizmu. Dobrym pomysłem może okazać się uczestnictwo w otwartym spotkaniu anonimowych alkoholików — niepijący alkoholicy przeszli już drogę, na początku której jest bliska Ci osoba — ich wiedza jest więc tym cenniejsza, że opiera się na osobistych doświadczeniach.
Przed rozpoczęciem rozmowy z osobą uzależnioną możesz przygotować jej ramowy scenariusz. Pamiętaj, by uwzględnić w nim gotowe rozwiązania, na przykład kontakt do ośrodka terapii uzależnień, w którym Twój bliski może podjąć leczenie. Wybierz odpowiedni moment na przeprowadzenie rozmowy. Alkoholik powinien być wówczas trzeźwy, a atmosfera między Wami nie może być napięta.
Jakich słów i fraz używać?
Nie wiesz, jak rozmawiać z osobą uzależnioną, by zrozumiała, że masz dobre intencje i chcesz jej pomóc? Skłonienie alkoholika do podjęcia leczenia wymaga uważnego doboru słów. Twoje argumenty powinny opierać się na faktach. Unikaj oczywistych zwrotów jak „alkohol szkodzi zdrowiu” czy „picie jest złe”, które uzależniony mógłby odebrać jako atak. Zamiast tego mów o swoich uczuciach. Oto przykładowe zdania, którymi możesz zwrócić się do alkoholika:
- „Czuję niepokój, gdy jesteś pod wpływem alkoholu”;
- „Martwi mnie, że zaniedbujesz swoją pracę z powodu alkoholu”.
Prowadź rozmowę w przyjazny sposób, odwołując się do konkretnych sytuacji, na przykład:
- „Źle się czuję z tym, że ukrywam Twój alkoholizm przed naszymi znajomymi”;
- „Nie chcę już usprawiedliwiać Twoich nieobecności w pracy”.
Zapewnij alkoholika o swoim wsparciu, zaoferuj mu pomoc i konkretne rozwiązania:
- „Kocham Cię i chcę Ci pomóc pokonać nałóg”;
- „Wspólnymi siłami możemy zadbać o to, byś wrócił/a do życia w trzeźwości”;
- „Oto lista ośrodków terapii uzależnień — wybierzmy taki, w którym poczujesz się komfortowo”.
Opanowany ton oraz stanowcze podejście to klucz do sukcesu. Zachowaj spokój. Skup się na negatywnych aspektach nadużywania alkoholu. Rzeczowo opowiedz o skutkach, które niesie za sobą choroba alkoholowa. Przedstaw jej konsekwencje dla zdrowia, nie obwiniając i nie atakując przy tym alkoholika.
Techniki komunikacji wspierające proces leczenia uzależnienia
W dotarciu do osoby uzależnionej i przekonaniu jej do skorzystania ze specjalistycznej pomocy przydaje się umiejętne formułowanie myśli oraz klarowne komunikowanie rozwiązań. By rozmowa toczyła się w spokojnej atmosferze i była komfortowa dla obu stron, możesz korzystać ze sprawdzonych technik komunikacji.
Aktywne słuchanie
Pamiętaj, że rozmowa dotycząca uzależnienia nie ma być Twoją pogadanką. Osoba uzależniona również powinna mieć przestrzeń do wyrażenia swoich obaw i wątpliwości. Twoim zadaniem jest aktywne słuchanie. Powstrzymaj się od oceniania i osądzania. Nie przerywaj, gdy uzależniony dzieli się z Tobą swoimi przemyśleniami. Zwróć uwagę na ton głosu, mimikę oraz gestykulację osoby uzależnionej — w ten sposób rozpoznasz towarzyszące jej emocje.
Zadawanie otwartych pytań
Jeśli chcesz efektywnie rozmawiać z osobą uzależnioną, zadawaj jej pytania otwarte, czyli takie, na które nie da się odpowiedzieć krótkim „tak” lub „nie”. Ma to być wszak rozmowa dwóch stron, a nie monolog jednej i przytakiwanie albo zaprzeczanie drugiej. Zamiast pytać, czy alkoholik podda się leczeniu, zapytaj o to, jakie ma obawy przed podjęciem terapii. Pytania otwarte pobudzą osobę uzależnioną do refleksji, a Tobie pozwolą na wgląd w jej uczucia. Dzięki temu możesz lepiej zrozumieć tok myślenia oraz pobudki osoby uzależnionej.
Odzwierciedlanie uczuć
By osoba uzależniona swobodnie czuła się podczas tej rozmowy, możesz zastosować technikę odzwierciedlania uczuć. Daj bliskiemu odczuć, że go słuchasz i rozumiesz, z czym się zmaga. Mów wprost, np. „Rozumiem Cię, na Twoim miejscu również miał(a)bym obawy”. Twoja mimika powinna współgrać z tym, co mówisz. Spróbuj tak dostosować tempo swojej wypowiedzi, by było spójne z tempem rozmówcy.
Częste błędy w rozmowach z osobami uzależnionymi
Bliscy dzielący życie z alkoholikiem często zadają specjalistom oraz samym sobie pytanie o to, jak rozmawiać z osobą uzależnioną. Łatwiej jest jednak wyjaśnić, jak tego nie robić. Jeżeli obawiasz się więc, że nie uda Ci się w sposób naturalny zastosować opisanych w tekście technik komunikacji, prowadząc rozmowę, skup się przede wszystkim na unikaniu typowych błędów.
Jeśli chcesz dowiedzieć się, jakie myśli kłębią się w głowie alkoholika, nie obrażaj go ani nie wyśmiewaj. Nie wpędzaj bliskiego w poczucie winy — osoba uzależniona i tak zmaga się z nim na co dzień. Nie podchodź do alkoholika z wyższością — nie prowadź tej rozmowy z pozycji siły. Nie stosuj pogróżek, szantażu, agresji. Twoje pretensje, krzyk czy próby upokorzenia rozmówcy na pewno nie przyczynią się do zmiany postawy uzależnionego. Wręcz przeciwnie — alkoholik utwierdzi się w przekonaniu, że go nie rozumiesz i będzie kontynuował picie. Pod żadnym pozorem nie rozpoczynaj rozmowy w sytuacji, gdy bliski jest pod wpływem alkoholu. Nie przeprowadzaj jej też w miejscach publicznych. Tak poważna rozmowa wymaga intymnej atmosfery — możesz zrobić to w domu, w ogrodzie czy w lesie, z dala od innych ludzi.
Jak budować zaufanie i otwartość w dialogu?
Aktywne słuchanie oraz szczere zainteresowanie tym, co osoby uzależnione mają do powiedzenia jest jedynym sposobem na zdobycie ich zaufania. Szacunek do uzależnionego wyrazisz też, dbając w trakcie rozmowy o to, by alkoholik w pełni akceptował jej przebieg. Niech bliska osoba wie, że nie oczekujesz od niej wyleczenia alkoholizmu z dnia na dzień. Postaraj się zrozumieć, jakie przeszkody stoją na drodze do trzeźwości i zaproponuj realne rozwiązania, takie jak spotkanie z terapeutą uzależnień czy wykonanie telefonu do ośrodka odwykowego. Uzależnienie to choroba, z którą alkoholik ma chcieć walczyć przede wszystkim dla samego siebie. Ważne, by Twój rozmówca to rozumiał i miał świadomość, że trzeźwe życie osiągnie pod warunkiem, że jego motywacja będzie wystarczająco silna.
Rola empatii i zrozumienia w komunikacji z uzależnionym
Osoby uzależnione często spotykają się z niezrozumieniem ze strony społeczeństwa. Trudno jest sobie samemu poradzić z chorobą alkoholową, gdy wśród bliskich panuje zmowa milczenia i nie można liczyć na ich wsparcie. Dlatego tak ważne jest okazanie empatii. To oczywiste, że masz negatywny stosunek do nadużywania alkoholu. Twoja krytyczna postawa wobec czynów nie może przekładać się jednak na przekreślanie człowieka. Brak akceptacji dla alkoholu nie jest równoznaczny z nieakceptowaniem bliskiego chorego na alkoholizm. Wyraźnie daj więc osobie uzależnionej znać, że może liczyć na Twoje wsparcie od początku do końca terapii. Niech wie, że nie jest sama w chorobie.
Co powinniśmy zrobić po rozmowie na temat uzależnienia?
Nie oczekuj, że alkoholik zerwie z uzależnieniem od razu po zakończeniu rozmowy. Sama rozmowa jest pierwszym krokiem w dobrym kierunku. Daj bliskiemu czas na jej przetrawienie. Nie kontroluj go, nie dopytuj i nie sprawdzaj, czy już podjął konkretne działania. Pamiętaj, że ostateczna decyzja o leczeniu należy do alkoholika — to on musi dążyć do życia w trzeźwości. Jeśli czujesz bezradność, spróbuj pomóc też sobie — jako osoba współuzależniona możesz odbyć terapię, na której nauczysz się stawiać granice, budować zdrowe relacje i żyć swoim życiem.
Znaczenie profesjonalnego wsparcia w leczeniu alkoholizmu
Z chorobą alkoholową bardzo trudno jest poradzić sobie w pojedynkę. Wsparcie bliskich jest nieocenione, ale jeszcze ważniejsza jest pomoc profesjonalistów. W naszym ośrodku każda osoba uzależniona otrzyma należytą opiekę. Każdego pacjenta traktujemy jako jednostkę i przygotowujemy terapię, która w danym przypadku jest najskuteczniejsza. Przeprowadzamy odtrucie alkoholowe w najlepszych warunkach, a terapia grupowa prowadzona jest w kameralnym gronie. Cały proces leczenia przebiega w przyjaznej atmosferze. Zachęć bliską Ci osobę uzależnioną do kontaktu z nami!
