Jak poprawić samoocenę? Poczucie własnej wartości a wyjście z nałogu

Poczucie własnej wartości jest zmienne. Wysoka samoocena nie zostanie z Tobą na zawsze, jeśli nie będziesz nad nią pracować. Zaniżona samoocena również nie musi trwać wiecznie. Podniesienie samooceny to bardzo ważny element wychodzenia z nałogu. Alkoholicy, narkomani czy hazardziści często mają niskie poczucie własnej wartości, będące wynikiem wielu czynników. Dowiedz się, z czego wynika Twoja niska samoocena i poznaj sposoby na budowanie poczucia własnej wartości.

Co zrobić, aby poprawić swoją samoocenę po wyjściu z nałogu?

Jeśli masz już za sobą pobyt w ośrodku odwykowym połączony z licznymi sesjami psychoterapii, ale nadal towarzyszy Ci niska samoocena, kontynuuj pracę z psychoterapeutą po wyjściu z ośrodka. Możesz skupić się wyłącznie na spotkaniach AA lub połączyć je z indywidualnymi sesjami. Jeśli masz kontakt z innymi ludźmi, którzy przeszli leczenie nałogu i ufasz im na tyle, by się przed nimi otworzyć, podziel się z nimi swoimi emocjami. Oni najprawdopodobniej również zmagają się z brakiem wiary w siebie i swoje możliwości. Poprzez głębokie, pełne szacunku rozmowy możecie nawzajem podnieść swoją samoocenę. Możesz poruszyć ten temat również na forum w czasie terapii grupowej.

Co ma wpływ na samoocenę?

Poczucie własnej wartości oraz niska bądź wysoka samoocena kształtują się pod wpływem wielu czynników. Na Twoją samoocenę składa się zarówno Twój stosunek do samego siebie, jak i komunikaty — werbalne i niewerbalne — które otrzymujesz od innych ludzi. W uproszczeniu można powiedzieć, że Twoje samopoczucie jest wypadkową życiowych sukcesów oraz porażek.

Co obniża samoocenę?

Niska samoocena oraz nałóg bardzo często idą w parze. Osoby, które popadły w alkoholizm czy narkomanię na ogół mają niskie poczucie własnej wartości. Czują, że poniosły porażkę i tracą wiarę w poprawę sytuacji. Otoczenie zazwyczaj legitymizuje takie przekonania poprzez odrzucenie osoby uzależnionej.

Zaniżona samoocena może mieć również źródło w przeszłości. Przyczyny takiego stanu rzeczy często tkwią jeszcze w dzieciństwie. W dorosłym życiu masz jednak moc sprawczą i możesz odbudować poczucie własnej wartości, nawet jeśli otoczenie nadal będzie podcinać Ci skrzydła. Jeśli nie podejmiesz odpowiednich kroków, krytyka ze strony bliskich lub przełożonych oraz inne negatywne doświadczenia będą przyczyniały się do dalszego zaniżania Twojej samooceny.

Co podnosi samoocenę?

Poczucie własnej wartości podnosi każdy, nawet najmniejszy sukces. Pracę nad samooceną warto zacząć od przyznania samemu sobie kredytu zaufania. Jeśli Ty nie będziesz mieć do siebie szacunku, inni też mogą go stracić. Uwierz w swoje możliwości na każdym polu, zarówno prywatnym, jak i zawodowym. Wygrana walka z nałogiem jest najlepszym dowodem na to, że potrafisz osiągać zamierzone cele. Niskie poczucie własnej wartości będzie się zacierać z każdym kolejnym sukcesem. Wysoka samoocena jest efektem Twojej przyjaznej postawy wobec innych ludzi, aktywności w sferze zawodowej oraz innych czynników, o których wspominamy w dalszej części tekstu.

Niska samoocena — jak się z niej wyleczyć?

Po wyjściu z nałogu budowanie poczucia własnej wartości jest kluczowe. Musisz uwierzyć w samego siebie, by pewnym krokiem wejść w trzeźwy rozdział życia i nie bać się nowych wyzwań. By niskie poczucie własnej wartości z każdym dniem ulegało poprawie, spróbuj zastosować się do tych wskazówek:

• nie stosuj autosabotażu,
• spełnij stare zobowiązania,
• unikaj porównywania się do innych,
• wystrzegaj się perfekcjonizmu,
• przebywaj z ludźmi, w których towarzystwie dobrze się czujesz,
• naucz się przyjmować komplementy.

Poprawę swojej samooceny zacznij od zaprzestania samokrytyki. W ten sposób niepotrzebnie sabotujesz własne wysiłki. Spełnij obietnice złożone w przeszłości — po wyjściu z nałogu powinno być to łatwiejsze. Nie porównuj się do innych i unikaj perfekcjonizmu — to, że nie jesteś najlepszy, nie znaczy od razu, że jesteś mniej zaradny życiowo. Jeśli mimo Twoich starań i utrzymywania trzeźwości ze strony najbliższych słyszysz jedynie słowa krytyki, w miarę możliwości zmień otoczenie. Przebywaj w towarzystwie ludzi, którzy darzą Cię szacunkiem. Gdy słyszysz komplementy, nie zaprzeczaj im — po prostu za nie podziękuj.

Analiza kont w mediach społecznościowych

Na poczucie własnej wartości wpływa również aktywność w internecie — wielu z nas w wirtualnej rzeczywistości spędza wszak sporą część wolnego czasu. Twoja niska samoocena może po części wynikać z treści, na które napotykasz w sieci. Przeanalizuj konta, które obserwujesz w mediach społecznościowych. Jeśli publikowane przez nie treści sprawiają, że Twoje samopoczucie się pogarsza, przestań je obserwować. Poszukaj wartościowych treści — mogą to być np. pozytywne afirmacje, konta prowadzone przez psychoterapeutów uzależnień lub przez osoby, które pokonały nałóg i dzielą się swoimi doświadczeniami.

Wyznaczenie granic

By odzyskać poczucie własnej wartości, wyznacz swoje granice i się ich trzymaj. Jeśli czujesz, że czyjeś działania negatywnie przekładają się na Twoją pewność siebie, poinformuj o tym daną osobę i daj jej do zrozumienia, że tego nie akceptujesz. Jeżeli ktoś uporczywie proponuje Ci alkohol mimo wiedzy, że żyjesz w trzeźwości, zerwij z tą osobą kontakt lub, jeśli to niemożliwe, staraj się jej unikać. Bardzo pomaga w tym trening asertywności, który jest elementem psychoterapii w ośrodku leczenia uzależnień. Jeśli masz problem z mówieniem „nie”, kontynuuj pracę nad asertywnością ze swoim terapeutą.

Skąd bierze się brak pewności siebie?

Źródła braku wiary w samego siebie mogą być różne. Niska samoocena jest ściśle powiązana ze stanem psychicznym. Liczne kompleksy, złe zdanie na swój temat i nikła wiara we własne możliwości mogą być wynikiem wielu lat niedoceniania przez innych. Nie bez znaczenia jest tu sam nałóg, który sprawia, że kompleksy przybierają na sile, a poczucie własnej wartości spada w zastraszającym tempie.

Po czym poznać brak pewności siebie?

Niska samoocena i brak pewności siebie często bywają zauważalne już na pierwszy rzut oka. Osoba, która ma niskie poczucie własnej wartości, unika patrzenia innym w oczy, nie chodzi z podniesioną głową, postrzegana jest jako nieśmiała i zamknięta w sobie. Odczuwa wstyd, który potęgowany jest przez poczucie niedopasowania do danej sytuacji czy grupy społecznej. Krytyka, nawet ta konstruktywna, sprawia, że jeszcze bardziej wstydzi się swoich słabych stron i buduje wokół siebie coraz wyższy mur. Człowiekowi, który nie wierzy w samego siebie, z trudem przychodzi również podejmowanie decyzji. Z góry zakłada on bowiem, że każde z jego działań i tak skończy się porażką.

Pewność siebie — dlaczego mi jej brakuje?

To normalne, że po wyjściu z nałogu pewne rzeczy trudno Ci jeszcze zobaczyć w pozytywnym świetle. Masz za sobą długą i trudną drogę. W czasie walki z alkoholizmem czy narkomanią prawdopodobnie odsunęli się od Ciebie bliscy. Zanim to się stało, z ich strony spotykała Cię krytyka i brak szacunku. Osoby uzależnione nawet po terapii mogą pozostawać w ciężkim stanie psychicznym, mieć niskie poczucie własnej wartości i nie wierzyć w samego siebie. Dobra wiadomość jest taka, że od teraz może być już tylko lepiej. Zajrzyj w głąb siebie, daj sobie czas na dostosowanie się do nowej rzeczywistości i krok po kroku wcielaj w życie plan odbudowywania swojej samooceny.

Co zrobić, żeby się dowartościować?

Budowanie poczucia własnej wartości możesz zacząć od stworzenia prostej listy celów, które chcesz osiągnąć. Mogą znaleźć się na niej kamienie milowe, jak znalezienie nowej pracy, ale i drobne kwestie, jak codzienny spacer czy podziękowanie swojemu przyjacielowi za wsparcie w walce z nałogiem. Za każdym razem, gdy spełnisz wybrany cel, Twoje poczucie własnej wartości będzie wzrastać.

Jeśli ciągle patrzysz na siebie w sposób krytyczny i nie potrafisz w siebie uwierzyć, wykonaj proste ćwiczenie. Wyobraź sobie, jakie słowa usłyszałaby od Ciebie bliska osoba, gdyby to ona zmagała się z tym samym problemem. Następnym razem skieruj je do siebie — możesz to zrobić na głos, przed lustrem.

Świetnym sposobem na odzyskanie wiary w siebie jest zgłoszenie się po profesjonalne wsparcie. Skorzystaj z naszej oferty warsztatów. W ośrodku PO-MOC oferujemy m.in. warsztaty czterodniowe, mitingi AA oraz spotkania dla rodzin dotkniętych nałogiem. Nasi psychoterapeuci pomogą Ci odbudować samoocenę.