Osoba uzależniona od narkotyków swoim zachowaniem czy wyglądem nie zawsze odpowiada stereotypom, a substancje psychoaktywne mogą mieć różne działanie w zależności od fazy uzależnienia. W przeciwdziałaniu narkomanii pomocna jest wiedza na temat przyczyn, symptomów oraz metod leczenia uzależnienia. Lektura tego artykułu pomoże Ci zrozumieć, dlaczego narkomani trwają w nałogu mimo negatywnych skutków, jakie uzależnienie niesie dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Przeczytaj tekst, by nauczyć się rozpoznawać objawy uzależnienia od narkotyków i dowiedzieć się, jak pomóc osobie uzależnionej.
Jakie są najczęstsze objawy uzależnienia od narkotyków?
Objawy uzależnienia od narkotyków zależą od fazy uzależnienia. Pierwsze symptomy mogą pozostać niezauważone, a otoczenie osoby uzależnionej często zauważa problem dopiero wtedy, gdy u chorego rozwinie się zarówno uzależnienie psychiczne, jak i fizyczne. Zażywanie narkotyków na samym początku powodowane jest zazwyczaj ciekawością i chęcią poprawy samopoczucia. Z czasem osoba uzależniona nie potrafi już funkcjonować bez substancji odurzających. Jednym z głównych objawów narkomanii jest wzrost tolerancji na narkotyki. Uzależniony musi przyjmować coraz większe dawki danej substancji, by odczuć jej działanie. Życie chorego to ciągłe skupienie na pozyskiwaniu narkotyków i strach przed utratą dostępu do substancji psychoaktywnych. By zdobyć środki na narkotyki, osoba uzależniona może zapożyczać się u członków rodziny i znajomych, a gdy ci zaczną odmawiać — wchodzić w konflikty z prawem, na przykład w wyniku kradzieży.
W czasie, gdy narkoman nie jest pod wpływem substancji odurzających, można zauważyć u niego wyraźne objawy zespołu abstynencyjnego, takie jak: wzmożona potliwość, drżenie rąk, stany depresyjne czy napady lęku. Uzależnienie od narkotyków można rozpoznać po twarzy chorego. Może on mieć zwężone źrenice albo odwrotnie — rozszerzone źrenice wolno reagujące na bodźce. Charakterystycznymi objawami są również przekrwione oczy lub wytrzeszcz gałek ocznych, a także ziemista cera i obrzęk śluzówki nosa.
Jak rozpoznać pierwsze symptomy uzależnienia od narkotyków?
Początkowa faza uzależnienia od narkotyków daje subtelne objawy, które bliscy chorego mogą łatwo przeoczyć. Do objawów narkomanii w przypadku pierwszych kontaktów z substancją odurzającą należą różnego rodzaju zmiany w codziennej rutynie oraz środowisku uzależnionego. Może to być nowy styl ubierania albo zupełnie nowe grono znajomych. Osoby uzależnione zaczynają jednocześnie oddalać się od dotychczasowych przyjaciół i członków rodziny, rezygnują z pasji i zainteresowań.
Najbliższe otoczenie zauważa zaniedbywanie obowiązków w pracy, w domu czy w szkole, choć rzadko łączy ten fakt z narkomanią. Pierwsze objawy uzależnienia od narkotyków są bowiem podobne na przykład do symptomów depresji. Na zaburzenia natury psychicznej mogą wskazywać również wahania nastroju, drażliwość czy niskie poczucie własnej wartości, które także bywają wynikiem zażywania substancji psychoaktywnych. Uzależnienie od narkotyków może objawiać się ponadto nagłym opuszczaniem domu czy mieszkania, wydawaniem sporych sum albo problemami ze snem. Co ciekawe, chorego można rozpoznać również po zapachu — jego włosy, ubrania czy oddech mogą mieć charakterystyczną, słodkawą woń.
Jak zachowuje się osoba uzależniona?
Uzależnienie od narkotyków powoduje wyraźne rozchwianie emocjonalne. Chory może mieć napady śmiechu oraz napady agresji w krótkich odstępach czasu. Substancje odurzające sprawiają, że osoba uzależniona wydaje się ciągle zdenerwowana, może wybuchnąć w dowolnym momencie i zachowywać się agresywnie wobec otoczenia, w tym również rodziny i przyjaciół. Wahania nastroju mogą być ekstremalne — pobudzenie ruchowe, któremu towarzyszy nadmierna energia, przeplatane jest apatią i wycofaniem. Osoba uzależniona często kłamie, by ukryć swój problem przed bliskimi. Chorzy posuwają się również do niebezpiecznych dla siebie czynów — uzależniona młodzież w poszukiwaniu narkotyków może uciekać z domu, a dorośli — łamać prawo. Pod wpływem przyjmowania danej substancji osobowość chorego zmienia się do tego stopnia, że staje się on obcym człowiekiem w oczach najbliższych.
Co czują osoby uzależnione od narkotyków?
Uzależnienie psychiczne sprawia, że narkoman odczuwa konieczność przyjmowania substancji odurzających ze względu na wywoływany przez nie wyrzut dopaminy. Uzależnienie fizyczne potęguje tę konieczność poprzez dojmujące objawy zespołu abstynencyjnego, które występują w momencie, gdy narkoman przestaje być pod wpływem danej substancji.
Początkowe dawki z czasem przestają wystarczać i nie przynoszą już oczekiwanych rezultatów. Chory popada w stany depresyjne, miewa urojenia prześladowcze oraz napady lęku. W wyniku działania narkotyków ma przyśpieszony tok myślenia, przez co komunikacja z otoczeniem sprawia mu kłopoty. Uzależnienie od narkotyków obniża poziom przyjemności płynącej z codziennych czynności jak spędzanie czasu z bliskimi czy spożywanie ulubionych potraw. Występuje również osłabienie popędu seksualnego.
Wpływ narkotyków na organizm
Narkotyki mają negatywny wpływ na ogólny stan zdrowia i są destrukcyjne dla organizmu. Bliscy na ogół odnoszą wrażenie, że uzależnionego dotykają częste przeziębienia, ponieważ przyjmowaniu narkotyków towarzyszy przewlekły kaszel i katar oraz uczucie suchości w ustach. Poza typowymi objawami zespołu abstynencyjnego, jak drżenie rąk czy podwyższone ciśnienie, u chorego występują również bóle żołądka, bóle głowy, a także spadek masy ciała. Narkomanów spotykają ponadto częste urazy wynikające ze sposobu przyjmowania substancji odurzających jak perforacja przegrody nosa czy siniaki w miejscach nakłucia. Nieleczone uzależnienie od narkotyków postępuje i prowadzi do coraz poważniejszych dolegliwości. Pojawiają się m.in. napady drgawkowe, zmiany skórne, choroby uzębienia. Jeśli uzależnionemu w porę nie zostanie udzielona fachowa pomoc, ostatecznym skutkiem nadużywania narkotyków będzie śmierć.
Uzależnienie od narkotyków — przyczyny
Narkomania dotyka różnych grup społecznych. Błędem jest kojarzenie uzależnienia od narkotyków wyłącznie ze środowiskami patologicznymi. Młodych dorosłych do eksperymentowania z używkami często popycha moda, chęć zdobycia uznania w oczach znajomych albo zwykła ciekawość. Jeżeli pierwsza styczność z narkotykami wywoła pozytywne odczucia, dana osoba może zdecydować się na kontynuację tej niebezpiecznej przygody, a to gotowy przepis na uzależnienie.
Przyczyn uzależnienia można upatrywać również w trudnej sytuacji osobistej — narkotyki są narzędziem umożliwiającym chwilowe zapomnienie o problemach w domu czy w pracy. Używanie opiatów może wynikać też z niskiej samooceny lub iść w parze z depresją.
Jak pomóc osobie uzależnionej od narkotyków?
Od przewlekłego używania narkotyków nie ma prostej drogi odwrotu. W zasadzie niemożliwe jest wyjście z narkomanii bez odpowiednio dobranej terapii uzależnień. Substancja chemiczna silnie oddziałuje na zdrowie oraz psychikę osób uzależnionych, przez co bliskim trudno jest się z nimi porozumieć. Jeżeli uzależnienie od narkotyków to problem, który dotknął Twojego partnera lub innego członka rodziny, musisz zdać sobie sprawę, że krzykiem i przemocą niczego nie zdziałasz. Do osób borykających się z nałogiem trzeba podchodzić z dużą dawką spokoju, cierpliwości oraz empatii. Jeśli bliski na rozmowy o leczeniu uzależnienia reaguje agresją, nie naciskaj i spróbuj powrócić do tematu za jakiś czas. Jedynie poprzez spokojną rozmowę bez negatywnych emocji uda Ci się namówić osobę uzależnioną na odtrucie organizmu i przekonać ją do podjęcia terapii uzależnień.
Leczenie uzależnienia od narkotyków
W leczeniu uzależnienia najważniejsza jest motywacja. Chory sam powinien zgłosić się do wybranego ośrodka terapii uzależnień. Leczenie narkomanii rozpoczyna odtruwanie organizmu, czyli oczyszczanie go z toksyn pozostawionych przez narkotyki. By zespół abstynencyjny był w tym czasie jak najmniej uciążliwy, nad pacjentem czuwa zespół doświadczonych specjalistów. Po pomyślnym detoksie rozpoczyna się terapia dostosowana do potrzeb danego pacjenta.
Jeżeli jesteś osobą uzależnioną i już wiesz, że potrzebujesz pomocy, zgłoś się do naszego ośrodka dla uzależnionych od narkotyków. Na miejscu udzielimy Ci wsparcia i krok po kroku przeprowadzimy przez cały proces leczenia. Po opuszczeniu ośrodka rozpoczniesz nowe życie, w którym substancje odurzające nie będą Ci już potrzebne.
